Διάγνωση και Αντιμετώπιση Παθήσεων Ρινός
Ενδοσκόπηση Ρινός και Ρινοφάρυγγα
Διάγνωση και αντιμετώπιση παθήσεων ρινός
Ενδοσκόπηση ρινός και ρινοφάρυγγα είναι μια σύγχρονη μέθοδος διαγνώσεις παθολογικών και μη καταστάσεων του εσωτερικού περιβάλοντος της μύτης και αρχές του φάρυγγα στο ύψος της μύτης .
Διερεύνηση Αιτίας ρινικής απόφραξης όπως :
- Σκολίωση ρινικού διαφράγματος
- Υπερτροφία κάτω ρινικών κογχών
- Αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κρεατάκια) στο ρινοφάρυγγα
- Ρινίτιδες
- Ρινοκολπίτιδες (Ιγμορίτιδα)
- Πολύποδες της μύτης
- Καλοήθεις και κακοήθεις όγκοι της ρινικής κοιλότητας ,των παραρρίνιων κόλπων και του ρινοφάρυγγα
- Εστίες επίσταξης(ρινορραγίας)
Διάγνωση και αντιμετώπιση παθήσεων ρινός, όπως:
Ρινίτιδα: Αλλεργική και μη, λοιμώδης.
Μη αλλεργική ρινίτιδα:
- Επαγγελματική
- Φαρμακευτική
- Ορμονική Ρινίτιδα (της κύησης, εμμηνόπαυση)
- Αγγειοκινητική
- Ρινίτιδα των ηλικιωμένων
- Γευστική ρινίτιδα
- Ατροφική ρινίτιδα
- Οξεία ρινοκολπίτιδα (ιγμορίτιδα)
- Ρινοφαρυγγίτιδα
- Χρόνια ρινοκολπίτιδα
Αλλεργική Ρινίτιδα
Η αλλεργική ρινίτιδα αφορά περίπου το 25% του γενικού πληθυσμού. Μπορεί να συνοδεύεται από επιπεφυκίτιδα, ιγμορίτιδα, ωτίτιδα, ατοπική δερματίτιδα, διαταραχές ύπνου, ρινικούς πολύποδες και από αλλεργικό άσθμα ή εξελίσσεται σε άσθμα 30% περίπου.
Πρόκειται για μια χρόνια πάθηση και όχι κάτι περιστασιακό, γι’ αυτό και χρήζει ιδιαίτερης αντιμετώπισης με σκοπό ο πάσχων να έχει μια καλύτερη ποιότητα ζωής.
Μπορεί να είναι εποχιακή (μόνο άνοιξη ή φθινόπωρο) ή ολοετής, ή συνδυασμός ολοετούς με εποχιακή έξαρση (επιδείνωση). Αν τα συμπτώματα διαρκούν λιγότερο από τέσσερις ημέρες την εβδομάδα ή λιγότερο από τέσσερις εβδομάδες τον χρόνο, τότε μιλάμε για διαλείπουσα μορφή (περιοδική).
Εμμένουσα αλλεργική ρινίτιδα εμφανίζεται με συμπτωματολογία πάνω από τέσσερις ημέρες την εβδομάδα ή και πάνω από έναν μήνα τον χρόνο.
Συμπτώματα:
- Φτέρνισμα
- Μπούκωμα στη μύτη ή καταρροή
- Διαταραχές όσφρησης (υποσμία, αοσμία)
- Ρινορραγία
- Μαύροι κύκλοι και οίδημα κάτω από τα μάτια
- Φαγούρα στη μύτη ή στο λαιμό, στα μάτια, στα αυτιά
- Πονοκέφαλος
- Βήχας
- Οπισθορινικές εκκρίσεις
- Αϋπνία, κούραση
- Αίσθημα πληρότητας ώτων (μπούκωμα αυτιών)
Διάγνωση
Για να γίνει διάγνωση της αλλεργικής ρινίτιδας είναι υποχρεωτικό:
1) Να παρθεί ένα αναλυτικό ιστορικό
2) Ένας πλήρης ενδοσκοπικός έλεγχος για αποκλεισμό ενδεχόμενων ανατομικών ανωμαλιών (ένα στραβό διάφραγμα, υπερτροφικές ρινικές κόγχες, πολύποδες στη μύτη κτλ).
Υπάρχει περίπτωση να είναι απαραίτητος ένας καλός απεικονιστικός έλεγχος, όπως αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία. Σε περιστατικά με έντονα αλλεργικά συμπτώματα ή παρουσία διάγνωσης αλλεργικού άσθματος, χρειάζεται να γίνουν αλλεργικά τεστ, αιματολογικά και δερματολογικά.
Αντιμετώπιση
Σημειώνεται ότι θα πρέπει να ελέγχονται οι περιβαλλοντικές συνθήκες διαβίωσης του ατόμου όπως: αποφυγή έκθεσης σε αλλεργιογόνους παράγοντες (γύρη, ακάρεα, τρίχωμα ζώων, απορρυπαντικά, απομάκρυνση χαλιών, μούχλα κ.τ.λ), κλείσιμο παραθύρων σε περιόδους ανθοφορίας, αφύγρανση του χώρου κατά 50%, χρήση υποαλλεργικών καλυμμάτων.
Πολύ βασικό είναι να ξεκινήσει η αγωγή πριν την έναρξη των συμπτωμάτων (σε ήδη διαγνωσμένους ασθενείς) με φαρμακευτική αγωγή όπως: ρινικές πλύσεις, τοπικά κορτικοστεροειδή σπρέυ και κατά περίπτωση χορήγηση αντισταμινικών.
Σε παρουσία ανατομικών ανωμαλιών, όπως αναφέρθηκαν παραπάνω (βλ. παράγραφος διάγνωση), καθώς και στην ύπαρξη χρόνιων υποτροπιαζόντων ρινοκολπίτιδων, η αντιμετώπιση είναι χειρουργική. Υπάρχει και η ανοσοθεραπεία για αλλεργικές ρινίτιδες.
Μη Αλλεργικές Ρινίτιδες
Λοιμώδης ρινίτιδα
Αιτιολογία: Ιογενής (κοινό κρυολόγημα), οξεία, αυτοπεριοριζόμενη, Βακτηριακή ρινοκολπίτιδα, Μυκητιασική ρινοκολπίτιδα
Συμπτώματα: Υδαρής έκκριση, Σχηματισμός εφελκίδας
Διάρκεια νόσου: Οξεία : <12 εβδομάδες πλήρης αποδρομή Χρόνια: >12 εβδομάδες μη πλήρης αποδρομή.
Ορμονική ρινίτιδα
Οι μεταβολές των οιστρογόνων και της προγεστερόνης μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα. Μπορεί να εμφανιστεί στην εφηβεία, έμμηνο ρύση, στη διάρκεια της κύησης, την εμμηνόπαυση ,μπορεί να οφείλεται σε πολυκυστικές ωοθήκες, λήψη αντισυλληπτικών, υποθυρεοειδισμό, και πρέπει να πιθανολογείται ειδικά σε ανθεκτικές στη θεραπεία ρινίτιδες.
Ρινίτιδα των ηλικιωμένων
Γευστική ρινίτιδα
Τα συμπτώματα όπως καταρροή και φτέρνισμα εμφανίζονται στην κατανάλωση πικάντικων ή ζεστών φαγητών. Κάποιοι ασθενείς εμφανίζουν μπούκωμα και καταρροή μετά την χρήση αλκοόλ.
Επαγγελματική ρινίτιδα
Τα συμπτώματα οφείλονται στην χρόνια έκθεση στο χώρο εργασίας σε ερεθιστικές ουσίες προς το ρινικό βλεννογόνο όπως χημικά, ξυλεία, λάτεξ κ.τ.λ
Ατροφική ρινίτιδα
Φαρμακευτική ρινίτιδα
Μπορεί να οφείλεται σε διαφορετικά φάρμακα όπως φάρμακα για την υπέρταση, σε ασπιρίνη ή άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη. H πιο συνήθης όμως αιτία είναι κατάχρηση τοπικών ενδοκρινικών αγγειοσυσπαστικών τα οποία κανονικά χορηγούνται για κοινό κρυολόγημα για λίγες ημέρες.
Μια πολύ συχνή ρινίτιδα είναι η αγγειοκινητική ρινίτιδα η οποία εκδηλώνεται σε μεταβολές θερμοκρασίας και υγρασίας και μεγάλης συγκίνησης . Οφείλεται σε υπερλειτουργία του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος ή υπολειτουργία του συμπαθητικού με αποτέλεσμα την διαφοροποίηση στην αιμάτωση του ρινικού βλεννογόνου.
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και ρινίτιδα και ειδικότερα η νυχτερινή παλινδρόμηση έχει συσχετισθεί με φλεγμονές του ανώτερου αναπνευστικού σε ασθενείς με άσθμα, λαρυγγίτιδες και βήχα. Σύμφωνα με έρευνα που διήρκεσε 10 χρόνια σε μεγάλο πληθυσμό, η νυχτερινή παλινδρόμηση σχετίζεται με την εμφάνιση ρινίτιδας και χρόνιας ρινοκολπίτιδας.
Ρινικοί πολύποδες
Χρόνια Ρινοκολπίτιδα (CRS)
Είναι μια από τις πιο κοινές ιατρικές καταστάσεις παγκοσμίως, που αναφέρεται ότι επηρεάζει σχεδόν το 12% του ενήλικου πληθυσμού.
Χαρακτηρίζεται από φλεγμονή της μύτης και των ρινικών κόλπων (ιγμορείων). Περίπου το 20% των ασθενών με CRS έχουν ρινικούς πολύποδες, καλοήθεις μορφώματα στις ρινικές κοιλότητες που προέρχονται από τους ηθμοειδείς κυψέλες (κόλπους).
Οι ρινικοί πολύποδες τείνουν να υπάρχουν και στις δύο πλευρές της ρινικής κοιλότητας. Οι μονόπλευροι ρινικοί πολύποδες μπορεί να χρειαστεί να διερευνηθούν περαιτέρω καθώς μπορεί να είναι κακοήθεις όγκοι της μύτης ή του κόλπου.
Η ακριβής αιτία της χρόνιας ρινοκολπίτιδας με ρινικούς πολύποδες (CRSwNP) είναι άγνωστη, αλλά η βιοψία ιστού του ρινικού πολύποδα στον δυτικό πληθυσμό καταγράφει έναν αυξημένο αλλεργικό τύπο κυττάρων που είναι γνωστός ως ηωσινόφιλα (είναι ένας τύπος λευκών αιμοσφαιρίων που παίζει σημαντικό ρόλο στο ανοσοποιητικό σύστημα.
Τα λευκά αιμοσφαίρια βοηθούν στην προστασία του οργανισμού καταπολεμώντας τις λοιμώξεις. Σχετίζονται επίσης με την αλλεργία και το άσθμα). Η λοίμωξη μπορεί επίσης να παίξει ρόλο, ειδικά από βακτήρια που ονομάζονται Staphylococcus aureus. Τυπικά, οι ρινικοί πολύποδες αναπτύσσονται στην ενήλικη ζωή στις δεκαετίες των 30 ή των 40.
Συμπτώματα
Ρινική καταρροή, ρινική συμφόρηση, πίεση ή πόνο στο πρόσωπο και μείωση της όσφρησης που διαρκεί για περισσότερο από 12 εβδομάδες. Από όλα τα συμπτώματα, η ρινική συμφόρηση και η απώλεια όσφρησης τείνουν να είναι τα πιο ενοχλητικά.
Διάγνωση
Βασίζεται σε συνδυασμό ιστορικού, φυσικής εξέτασης, ενδοσκόπησης ρινός και αξονική τομογραφία ρινικών κόλπων. Το ιστορικό ρινικής συμφόρησης και απώλειας όσφρησης δείχνει ρινικούς πολύποδες. Η εξέταση συχνά με ρινική ενδοσκόπηση επιβεβαιώνει τη διάγνωση των ρινικών πολυπόδων και διακρίνει τους ασθενείς με CRS χωρίς ρινικούς πολύποδες από τους ασθενείς με CRSwNP. Μια αξονική τομογραφία κόλπων είναι χρήσιμη επειδή τεκμηριώνει την έκταση της νόσου των κόλπων.
Καταστάσεις που σχετίζονται με ρινικούς πολύποδες: Το άσθμα εμφανίζεται στο 26% έως 56% των ασθενών με CRSwNP. Σε μιια υποομάδα ασθενών με άσθμα οι ρινικοί πολύποδες παρουσιάσουν επιδείνωση των ρινικών συμπτωμάτων ή/και αναπνευστικών προβλημάτων κατά την πρόσληψη ασπιρίνης ή άλλων μη στεροειδών.
Αλλεργική μυκητιασική ρινοκολπίτιδα (AFRS) παρατηρείται σε περίπου 5% έως 10% των ασθενών που υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση κόλπων. Οι ασθενείς αναπτύσσουν ρινική συμφόρηση και έχουν πυκνή έκκριση «φυστικοβούτυρου». Η αξονική τομογραφία κόλπων και η μαγνητική τομογραφία έχουν κλασικά ευρήματα που είναι χαρακτηριστικά. Η χειρουργική επέμβαση για τη βελτίωση της παροχέτευσης των κόλπων είναι συχνά απαραίτητη σε αυτούς τους ασθενείς.
Η κυστική ίνωση είναι μια άλλη πάθηση που σχετίζεται με τους ρινικούς πολύποδες. Οι περισσότεροι πολύποδες εμφανίζονται στην ενήλικη ζωή, ωστόσο η παρουσία τους στα παιδιά θα πρέπει να εγείρει ανησυχίες για κυστική ίνωση που είναι μια κατάσταση με σοβαρές λοιμώξεις του ανώτερου και κατώτερου αναπνευστικού. Οι ρινικοί πολύποδες είναι παρόντες σε έως και 86% των ασθενών με κυστική ίνωση.
Διαχείριση και Θεραπεία: Η θεραπεία περιλαμβάνει τόσο τοπικά ρινικά στεροειδή σπρέι όσο και ρινικές πλύσεις με φυσιολογικό ορό. Τα σπρέι στεροειδών συμβάλλουν στη μείωση του μεγέθους των πολυπόδων και βελτιώνουν τα συμπτώματα και είναι πολύ ασφαλή για μακροχρόνια χρήση.
Σύντομοι κύκλοι από του στόματος στεροειδών μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη συρρίκνωση των ρινικών πολυπόδων και έχουν αποδειχθεί ότι βελτιώνουν τα συμπτώματα συμπεριλαμβανομένης της όσφρησης, ωστόσο θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή δεδομένου του κινδύνου παρενεργειών στεροειδών.
Η χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση πολυπόδων είναι μια επιλογή εάν οι ρινικοί πολύποδες δεν υποχωρούν παρά τα σπρέι η και από το στόμα κορτικοστεροειδή.
Δυστυχώς, οι πολύποδες συχνά υποτροπιάζουν παρά τη χειρουργική επέμβαση και την μακροχρόνια θεραπεία με ρινικά στεροειδή. Πιο πρόσφατα, διαφορετικές επιλογές χορήγησης στεροειδών έχουν χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία . Οι ρινικές πλύσεις μεγάλου όγκου με στεροειδές με συμπιεσμένα πλαστικά μπουκάλια έχουν αποδειχθεί ανώτερα από τα παραδοσιακά σπρέι στεροειδών.
Άλλα φάρμακα που έχουν δείξει κάποιο όφελος στη θεραπεία των ρινικών πολυπόδων περιλαμβάνουν αναστολείς λευκοτριενίων Επιπλέον, περιστασιακά υπάρχει ένδειξη για αντιβιοτικά επί ανησυχίας για φλεγμονή, αν και δεν υπάρχουν πολλά επιστημονικά στοιχεία για την αποτελεσματικότητά τους.
Τέλος, ένας βιολογικός παράγοντας έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την ανάγκη για χειρουργική επέμβαση και θεραπεία με από του στόματος στεροειδή. Το CRSwNP συχνά συνδιαχειρίζεται από αλλεργιολόγους και ωτορινολαρυγγολόγους.
Οπισθορρινική καταρροή
Ο ρινικός και ο φαρυγγικός βλεννογόνος παράγουν συνεχώς βλέννα (ένα έως δύο λίτρα την ημέρα). Η βλέννα υγραίνει και καθαρίζει τις ρινικές κοιλότητες, υγραίνει τον αέρα, φιλτράρει εξωγενή σωματίδια και καταπολεμά τις λοιμώξεις. Αν και συνήθως καταπίνεται ασυναίσθητα, η αίσθηση ότι συσσωρεύεται στο λαιμό ή στάζει από το πίσω μέρος της μύτης ονομάζεται Οπισθορρινική καταρροή.
Αυτή η αίσθηση μπορεί να προκληθεί από υπερβολικά πυκνές εκκρίσεις ή από μυϊκές διαταραχές της κατάποσης. Οι αυξημένες υγρές διαυγείς εκκρίσεις μπορεί να οφείλονται σε: κρυολογήματα και αλλεργίες, χαμηλές θερμοκρασίες, ορισμένα τρόφιμα/μπαχαρικά, εγκυμοσύνη και άλλες ορμονικές αλλαγές.
Διάφορα φάρμακα (συμπεριλαμβανομένων αντισυλληπτικών χαπιών και αντίυπερτασικα) και δομικές ανωμαλίες ( όπως σκολίωση ρινικού διαφράγματος) μπορούν επίσης να προκαλέσουν αυξημένες εκκρίσεις..